Θυμός, λύπη και κατάθλιψη, κλαδιά του ίδιου δέντρου

Κανονικά, ο θυμός δεν είναι κακός. Κανονικά ο θυμός είναι μέρος της φυσικής ζωής· έρχεται και φεύγει. Αλλά εάν τον καταπιέζετε, γίνεται πρόβλημα. Μετά αρχίζετε να τον συσσωρεύετε. Και μετά δεν έρχεται και δεν φεύγει· γίνεται η ίδια η ύπαρξή σας. Μετά δεν συμβαίνει να είστε θυμωμένοι μερικές φορές- παραμένετε θυμω­μένοι, παραμένετε οργισμένοι και απλώς περιμένετε κάποιον να σας προκαλέσει. Ή αρκεί ακόμη και η υποψία πρόκλησης για να πάρετε φωτιά και να κάνετε πράγματα για τα οποία, αργότερα, θα λέτε, “Το έκανα παρά τη θέλησή μου”.

Αναλύστε αυτήν την έκφραση, “παρά τη θέλησή μου”. Πώς μπορείτε να κάνετε κάτι παρά τη θέλησή σας; Αλλά η έκφραση εί­ναι απολύτως σωστή. Ο καταπιεσμένος φόβος γίνεται μια προσω­ρινή τρέλα. Συμβαίνει κάτι που είναι πέρα από τον έλεγχό σας. Εάν μπορούσατε να το ελέγξετε θα το κάνατε, αλλά ξαφνικά ξε­χειλίζει. Ξαφνικά βρίσκεται πέρα από εσάς, δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε, αισθάνεστε χαμένοι - και βγαίνει έξω. Ένα τέτοιο πρόσωπο μπορεί να μην είναι θυμωμένο, αλλά κινείται και ζει με τον θυμό.

Εάν κοιτάξετε τους ανθρώπους... εάν σταθείτε στην άκρη του δρόμου και απλώς παρατηρήσετε, θα δείτε δύο τύπους ανθρώπων. Απλώς συνεχίστε να παρατηρείτε τα πρόσωπά τους. Ολόκληρη η ανθρωπότητα είναι χωρισμένη σε δύο τύπους ανθρώπων. Ο ένας είναι ο θλιμμένος τύπος, που φαίνεται πολύ θλιμμένος, σαν να σέρνεται. Ο άλλος είναι ο θυμωμένος τύπος, που απλώς παραμι­λάει από τρέλα, έτοιμος να εκραγεί με οποιαδήποτε αφορμή.

Ο θυμός είναι ενεργός λύπη· η λύπη είναι ανενεργός θυμός. Δεν είναι δύο διαφορετικά πράγματα.

Παρατηρήστε τη δική σας συμπεριφορά. Πότε βρίσκετε τον εαυτό σας λυπημένο; Βρίσκετε τον εαυτό σας λυπημένο μόνο σε καταστάσεις στις οποίες δεν μπορείτε να θυμώσετε. Το αφεντικό στο γραφείο λέει κάτι και δεν μπορείτε να θυμώσετε, γιατί μπορεί να χάσετε τη δουλειά σας. Δεν μπορείτε να θυμώσετε και θα πρέπει να συνεχίσετε να χαμογελάτε. Έτσι γίνεστε λυπημένοι. Η ενέργεια έχει αδρανήσει.

Ο σύζυγος επιστρέφει από τη δουλειά και θα βρει μια μικρή αφορμή με τη γυναίκα του, οτιδήποτε άσχετο, και θα θυμώσει. Οι άνθρωποι χαίρονται με τον φόβο· τον απολαμβάνουν επειδή του­λάχιστον οι ίδιοι αισθάνονται ότι κάνουν κάτι. Μέσα στη λύπη αι­σθάνεστε ότι κάτι σας έχει συμβεί. Ήσασταν το παθητικό κομμάτι, το κομμάτι που δέχεται. Κάτι σας έκαναν και δεν ήσασταν σε θέση να αντιδράσετε και δεν μπορούσατε να απαντήσετε, δεν μπορού­σατε να το ανταποδώσετε, δεν μπορούσατε να αντιδράσετε. Με τον θυμό αισθάνεστε λίγο καλύτερα. Μετά από μια μεγάλη κρίση θυμού, αισθάνεστε λίγο χαλαρωμένοι και αυτό είναι ευχάριστο. Είστε ζωντανοί! Κι εσείς επίσης μπορείτε να κάνετε πράγματα! Φυσικά δεν μπορείτε να κάνετε πράγματα στο αφεντικό σας, αλλά μπορείτε να κάνετε πράγματα στη γυναίκα σας.

Μετά η γυναίκα περιμένει τα παιδιά να γυρίσουν σπίτι· επειδή δεν είναι έξυπνο να θυμώσει με τον άντρα της, δεν θυμώνει, γιατί μπορεί να τη χωρίσει. Εκείνος είναι το αφεντικό, και η γυναίκα εξαρτάται από αυτόν και είναι παρακινδυνευμένο να θυμώσει μαζί του. Θα περιμένει τα παιδιά. Θα γυρίσουν σπίτι από το σχολείο, και έτσι θα μπορέσει να τους επιτεθεί και να τα τιμωρήσει - για το καλό τους. 

Και τί θα κάνουν τα παιδιά; Θα πάνε στα δωμάτιά τους και θα πετάξουν τα βιβλία τους, θα τα σκίσουν ή θα τιμωρήσουν τις κούκλες τους ή τους σκύλους τους ή θα βασανίσουν τις γάτες τους. Θα πρέπει να κάνουν κάτι. Όλοι θα πρέπει να κάνουν κάτι, διαφορετικά θα γίνουν λυπημένοι.

Οι άνθρωποι που βλέπετε στους δρόμους και είναι θλιμμένοι, τόσο μόνιμα θλιμμένοι που τα πρόσωπά τους έχουν πάρει ένα συ­γκεκριμένο σχήμα, είναι οι άνθρωποι που είναι τόσο αβοήθητοι, τόσο χαμηλά στα σκαλιά της κλίμακας, που δεν μπορούν να βρουν κάποιον για να θυμώσουν μαζί του. Αυτοί είναι οι θλιμμένοι άν­θρωποι, και πιο ψηλά στην κλίμακα θα βρείτε τους θυμωμένους ανθρώπους. Όσο πιο ψηλά πηγαίνετε, τόσο πιο θυμωμένους αν­θρώπους θα συναντήσετε. Όσο πιο χαμηλά πηγαίνετε, τόσο πιο θλιμμένους.

Ο θυμός και η λύπη είναι δύο όψεις της ίδιας ενέργειας, της κα­ταπιεσμένης ενέργειας.

Κανονικά ο θυμός δεν είναι κάτι λάθος. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι που μπορούν να θυμώσουν και να το ξεχάσουν την επό­μενη στιγμή είναι πραγματικά πολύ καλοί άνθρωποι. Πάντοτε θα τους βρείτε φιλικούς, ζωντανούς, γεμάτους αγάπη και συμπόνια. Αλλά οι άνθρωποι που πάντοτε συγκρατούν τα συναισθήματά τους, ελέγχοντας τα πάντα και συνεχώς, δεν είναι καλοί άνθρωποι. Πά­ντοτε θα προσπαθούν να δείξουν ότι είναι πιο άγιοι από εσάς, αλλά μπορείτε να δείτε τον θυμό στα μάτια τους. Μπορείτε να τον δείτε στα πρόσωπά τους, μπορείτε να τον δείτε σε κάθε χειρονομία τους, στον τρόπο που περπατούν, στον τρόπο που μιλούν, στον τρόπο που συναναστρέφονται τους άλλους, μπορείτε να το δείτε πάντοτε εκεί, να βράζει. Είναι έτοιμοι να εκραγούν οποιαδήποτε στιγμή. Είναι οι δολοφόνοι, οι εγκληματίες, αυτοί είναι οι πραγματικοί κα­κοποιοί.

Ο θυμός είναι ανθρώπινος, δεν υπάρχει τίποτε κακό σε αυτόν. Είναι απλώς μια κατάσταση στην οποία σας έχουν εξωθήσει, και είστε ζωντανοί, έτσι αντιδράτε σ’ αυτήν. Εννοείται ότι δεν θα υπο­χωρήσετε, εννοείται ότι δεν είναι μια κατάσταση που μπορείτε να την αποδεχτείτε· εννοείται ότι είναι μια κατάσταση στην οποία θέ­λετε να πείτε όχι. Είναι μια διαμαρτυρία, και δεν υπάρχει τίποτε κακό σε αυτό.

Κοιτάξτε ένα παιδί τη στιγμή που είναι θυμωμένο μαζί σας. Κοιτάξτε το πρόσωπό του! Είναι τόσο θυμωμένο και τόσο κόκκινο που θα ήθελε να σας σκοτώσει. Λέει, “Δεν θα σου ξαναμιλήσω ποτέ ξανά. Τελείωσε!” Και το επόμενο λεπτό κάθεται στην αγκαλιά σας και πάλι, μιλώντας όμορφα. Έχει ξεχάσει. Ό,τι κι αν είχε πει μέσα στην οργή του, δεν το κουβάλησε παραπέρα. Δεν έγινε φορ­τίο στον νου του. 

Ναι, μέσα στην τρέλα της στιγμής ήταν θυμω­μένο και είπε κάτι, αλλά τώρα ο θυμός έχει περάσει και όλα όσα είπε εκείνη τη στιγμή έχουν φύγει. Δεν έχει δεσμευτεί μαζί τους για πάντα, ήταν ένα στιγμιαίο ξέσπασμα, ένα κυματάκι. Αλλά δεν πάγωσε μέσα του, είναι ένα ρέων φαινόμενο. Το κυματάκι ήταν εκεί, ένα κύμα φούσκωσε, αλλά τώρα δεν υπάρχει πια. Δεν θα το κουβαλά πάντοτε μαζί του. Ακόμη και εάν του το θυμίσετε, θα γε­λάσει. Θα πει: “Βλακείες!” Θα πει: “Δεν θυμάμαι. Έτσι έγινε;” Θα πει: “Πραγματικά το είπα αυτό; Αδύνατον!’’ Ήταν ένα ξέσπα­σμα.

Αυτό θα πρέπει να γίνει κατανοητό. Ένα άτομο που ζει μέσα στη στιγμή μερικές φορές είναι θυμωμένο, μερικές χαρούμενο, μερικές λυπημένο. Αλλά μπορείτε να βασιστείτε στο γεγονός ότι δεν θα κουβαλήσει αυτά τα πράγματα για πάντα. Ένας άνθρωπος που έχει αυτοέλεγχο και δεν επιτρέπει στα συναισθήματά του να αναδυθούν μέσα του, είναι επικίνδυνος. Εάν τον προσβάλλεις, δεν θυμώνει· το κρατάει μέσα του. Με τον καιρό θα συσσωρεύσει τόσο πολύ θυμό, που θα κάνει κάτι πραγματικά άσχημο.

Δεν υπάρχει τίποτε κακό σε ένα στιγμιαίο ξέσπασμα θυμού - είναι όμορφο κατά μια έννοια. Απλώς δείχνει ότι εξακολουθείτε να είστε ζωντανοί. Ένα στιγμιαίο ξέσπασμα απλώς δείχνει ότι δεν είστε νεκροί, ότι αντιδράτε στις καταστάσεις και ότι αντιδράτε αυ­θεντικά. Όταν αισθάνεστε ότι η κατάσταση είναι τέτοια ώστε να χρειάζεται θυμός, ο θυμός είναι εκεί. Όταν αισθάνεστε ότι η κα­τάσταση είναι τέτοια ώστε να χρειάζεται ευτυχία, η ευτυχία είναι εκεί. Κινείστε με την κατάσταση, δεν έχετε προκατάληψη υπέρ ή κατά ενός αισθήματος. Δεν έχετε τέτοια ιδεολογία.

Δεν είμαι εναντίον του θυμού, είμαι εναντίον του συσσωρευμένου θυμού. Δεν είμαι εναντίον του σεξ, είμαι εναντίον της συσσωρευμένης σεξουαλικότητας. Οτιδήποτε υπάρχει στη συγκεκρι­μένη στιγμή είναι καλό, οτιδήποτε μεταφέρεται από το παρελθόν είναι ασθένεια, αρρώστια.

OSHO

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ