Πώς εμφανίζεται ο φόβος και γιατί υπάρχει τό­σο πολύς στη ζωή των ανθρώπων

Η προέλευση του φόβου

Ανέφερες το φόβο ως μέρος του βασικού μας συναισθηματικού πόνου. Πώς εμφανίζεται ο φόβος και γιατί υπάρχει τό­σο πολύς στη ζωή των ανθρώπων; Και ύστερα, μια κάποια ποσότητα φόβου δεν είναι απλώς μια υγιής αυτοπροστασία; Αν δε φοβόμουν τη φωτιά, μπορεί να έβαζα το χέρι μου και να καιγόμουν.

0 λόγος που δε βάζεις το χέρι σου στη φωτιά δεν είναι ο φόβος, είναι ότι ξέρεις ότι θα καείς. Δε χρειάζεσαι το φόβο για να αποφεύγεις τους περιττούς κινδύνους - χρειάζεσαι απλώς μια ελά­χιστη νοημοσύνη και κοινό νου. Για τέτοια πρακτικά ζητήματα, είναι πολύ χρήσιμο να εφαρμόζεις τα μαθήματα που έχεις ήδη πάρει στο παρελθόν. Αν τώρα κάποιος σε απειλούσε με φωτιά ή με σωματική βία, μπορεί να βίωνες κάτι σαν φόβο. Αυτό είναι ένα ενστικτώδες αποτράβηγμα από τον κίνδυνο, αλλά όχι η ψυχολογική κατάσταση του φόβου για την οποία μιλάμε εδώ. 

Η ψυχολογική κατάσταση του φό­βου δεν έχει σχέση με τον απτό και αληθινό άμεσο κίνδυνο. Εμφα­νίζεται με πολλές μορφές: ταραχή, ανησυχία, άγχος, νευρικότητα, έ­νταση, τρόμος, φοβία...

Αυτό το είδος του ψυχολογικού φόβου δημιουργείται πάντα για κάτι που μπορεί να συμβεί, κι όχι για κάτι που συμβαίνει τώρα. Εσύ είσαι στο εδώ και τώρα, ενώ ο νους σου είναι στο μέλλον. Αυτό δη­μιουργεί ένα αγχώδες κενό. Και αν είσαι ταυτισμένος με το νου σου και έχεις χάσει την επαφή σου με τη δύναμη και την απλότητα του Τώρα, αυτό το αγχώδες κενό γίνεται ο μόνιμος σύντροφός σου.

Πάντα μπορείς να τα βγάλεις πέρα με την παρούσα στιγμή, αλ­λά δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα με κάτι που είναι μόνο μια νοητική προβολή - δεν μπορείς να τα βγάλεις πέρα με το μέλλον.

Ακόμα, όσο είσαι ταυτισμένος με το νου σου, το εγώ κυβερνάει τη ζωή σου, όπως είπα και νωρίτερα. Επειδή δεν έχει αληθινή υπό­σταση και παρά τους περίτεχνους αμυντικούς μηχανισμούς του, το εγώ είναι πολύ ευάλωτο και ανασφαλές, και θεωρεί ότι απειλείται διαρκώς. Αυτό, με την ευκαιρία, ισχύει ακόμα κι όταν το εγώ διαθέ­τει μεγάλη αυτοπεποίθηση. Θυμήσου ότι το συναίσθημα είναι η αντίδραση του σώματός σου στο νου σου. Τι μήνυμα δέχεται συνεχώς το σώμα από το εγώ, τον ψεύτικο εαυτό που είναι κατασκευασμέ­νος από το νου; "Κίνδυνος! Απειλούμαι!" Και ποιο είναι το συναίσθη­μα που προκαλείται από αυτό το αδιάκοπο μήνυμα; Φόβος, φυσικά.

Ο φόβος φαίνεται να έχει πολλά παρακλάδια. Υπάρχει ο φόβος της απώλειας, ο φόβος της αποτυχίας, ο φόβος να μην πληγωθούμε και ούτω καθεξής. Τελικά, όμως, κάθε φόβος είναι ο φόβος του θανάτου του εγώ, ο φόβος της εκμηδένισης. Για το εγώ, ο θάνατος παραμονεύει πάντα στη γωνία.

Σ' αυτή την κατάσταση της ταύτισης με το νου, ο φόβος του θα­νάτου επηρεάζει κάθε πλευρά της ζωής σου. Για παράδειγμα, ακόμα και κάτι που φαινομενικά είναι ασήμαντο και "φυσιολογικό", όπως η καταπιεστική ανάγκη να έχεις δίκιο σε μια διαφωνία και να βγά­λεις τον άλλο λάθος υπερασπίζοντας τη νοητική θέση με την οποία είσαι ταυτισμένος, οφείλεται στο φόβο του θανάτου. Όταν ταυτίζεσαι με μια νοητική θέση, τότε, αν κάνεις λάθος, η αίσθηση του εαυ­τού σου που βασίζεται στο νου απειλείται σοβαρά με εκμηδένιση. Έτσι, εσύ - σαν εγώ - δεν μπορείς να επιτρέψεις να κάνεις λά­θος. Το να κάνεις λάθος σημαίνει "θάνατο". Αμέτρητοι πόλεμοι έ­χουν γίνει με βάση αυτή την πεποίθηση, αμέτρητες σχέσεις έχουν διαλυθεί.

Από τη στιγμή που θα αποταυτιστείς από το νου σου, το να έ­χεις δίκιο ή άδικο δεν έχει καμιά διαφορά στην αίσθηση του εαυτού σου, κι έτσι η καταναγκαστική και βαθιά ασυνείδητη ανάγκη να έ­χεις δίκιο, που είναι μια μορφή βίας, δεν υπάρχει πια. Μπορείς να δηλώνεις ξεκάθαρα και σταθερά το πώς αισθάνεσαι ή το τι σκέφτε­σαι, αλλά δεν υπάρχει ούτε επιθετικότητα ούτε αμυντικότητα σε σχέ­ση μ' αυτό. Η αίσθηση του εαυτού σου αντλείται τότε από ένα πιο βαθύ, πιο αληθινό μέρος μέσα σου, κι όχι από το νου.

Έχε τα μάτια σου ανοιχτά για να "πιάσεις" οποιοδήποτε είδος αμυντικότητας μέσα σου. Τι υπερασπίζεσαι; Μια ταυτότητα-ψευδαίσθηση, μια εικόνα που υπάρχει μόνο μέσα στο νου σου, μια πλασμα­τική οντότητα. Όταν κάνεις αυτό το πρότυπο συνειδητό, όταν γίνεσαι παρατηρητής του, τότε αποταυτίζεσαι απ' αυτό. Στο φως της συνειδητότητάς σου, το ασυνείδητο πρότυπο διαλύεται γρήγορα. Αυτό είναι το τέλος όλων των αντιπαραθέσεων και των παιχνιδιών εξουσίας που είναι τόσο διαβρωτικά για τις σχέσεις. Η εξουσία πάνω στους άλλους είναι αδυναμία μεταμφιεσμένη σε δύναμη. Η αληθινή δύναμη βρίσκεται μέσα σου, είναι δική σου τώρα.

Έτσι, όποιος είναι ταυτισμένος με το νου του και, κατά συνέπεια, αποσυνδεδεμένος από την αληθινή του δύναμη, από το βαθύ­τερο εαυτό του που έχει τις ρίζες του στην Ύπαρξη, έχει για μόνιμο σύντροφο το φόβο. 
Οι άνθρωποι που έχουν προχωρήσει πέρα από το νου είναι ακόμα εξαιρετικά λίγοι, κι έτσι μπορείς να θεωρήσεις δεδομένο ότι σχεδόν όλοι όσοι συναντάς ζουν σε κατάσταση φόβου. Μόνο η έντασή του ποικίλει. Κυμαίνεται ανάμεσα στο άγχος και τον τρόμο στη μια άκρη της κλίμακας και σε μια αόριστη ανησυχία και μακρινή αίσθηση απειλής στην άλλη. Οι περισσότεροι τον συνειδητοποιούν μόνον όταν παίρνει μια από τις πιο οξείες του μορφές.

Eckhart Tolle 

"Η δύναμη του Τώρα"