Μπορείς να απελευθερωθείς απο τον ρόλο του θύματος

Ξέρω πως δεν διάλεξες συνειδητά να γίνεις αυτό που κάποιοι λένε «θύμα». Αυτός ο ρόλος δεν είναι αδυναμία ούτε «χαρακτήρας». Είναι η αντανάκλαση παλιών πληγών — πόνων που δεν αναγνωρίστηκαν, ορίων που δεν μπήκαν, φροντίδας που δεν δόθηκε. Έμαθες να προστατεύεσαι υποχωρώντας, σιωπώντας, μεταφέροντας την ευθύνη έξω από σένα, γιατί μέσα σου υπήρχε ένας φόβος: αν τολμήσω να σταθώ, ίσως με συνθλίψουν.

Και να σου πω κάτι; Είχες λόγο να το φοβάσαι. Εκείνη την εποχή, όταν ήσουν παιδί ή ευάλωτος/η, ίσως όντως δεν είχες τα μέσα. Το σώμα σου και ο νους σου έκαναν ό,τι μπορούσαν για να σε προστατέψουν. Και σε προστάτεψαν. Αλλά τώρα, έχει περάσει καιρός — και ενώ εσύ άλλαξες, αυτός ο ρόλος συνέχισε να ζει μέσα σου.

Το δύσκολο είναι ότι η απεμπλοκή από τον ρόλο του θύματος δεν μοιάζει αρχικά σαν απελευθέρωση. Αντιθέτως, βιώνεται σαν απώλεια του εαυτού, σαν προδοσία ενός γνώριμου κομματιού, ακόμα και σαν απειλή. Ποιος είμαι αν δεν είμαι το αδικημένο παιδί; Αν δεν είμαι αυτός που δεν τον κατάλαβαν, που δεν τον φρόντισαν; Αν δεν πονάω, πού ανήκω;

Αυτό που σπάνια αναγνωρίζεται είναι ότι το περιβάλλον σου —οικογένεια, φίλοι, κοινωνία— μπορεί να ενισχύει ή και να συντηρεί αυτόν τον ρόλο. Όχι από κακία απαραίτητα, αλλά γιατί βολεύονται από τη σταθερότητα αυτού του ρόλου. Ξέρουν ποιος είσαι όταν πονάς. Ξέρουν τι να περιμένουν όταν σιωπάς. Η δική σου αλλαγή μπορεί να ταράξει τις ισορροπίες τους. Και, πράγματι, η ελευθερία έχει και μοναξιά. Δεν υπάρχουν πια έτοιμοι ρόλοι, ούτε άλλοθι, ούτε το γνώριμο καταφύγιο του παραπόνου.

Όμως το μεγάλο άλμα ξεκινά όταν κάποια στιγμή μέσα σου γεννηθεί μια νέα σκέψη:
«Δεν θέλω πια να ζω μέσα από τον πόνο, την εξάρτηση ή την αδυναμία. Θέλω να ζω μέσα από την επιλογή, την ευθύνη και την αλήθεια μου.»

Αυτό είναι το σημείο καμπής. Η μετάβαση ξεκινά ήσυχα, όχι με μεγάλες δηλώσεις, αλλά με παρατήρηση:

• Παραπονιέσαι αντί να ζητήσεις καθαρά αυτό που χρειάζεσαι;
• Περιμένεις να αλλάξουν οι άλλοι για να νιώσεις καλά;
• Αισθάνεσαι αδικημένος/η χωρίς να βάζεις όρια;

Κάθε φορά που νιώθεις να λες στον εαυτό σου:
«Δεν μπορώ», «Δεν είναι δίκαιο», «Γιατί πάντα σε μένα»,
Σταμάτα. Και κάνε μια μικρή, συμβολική πράξη: Ζήτα ξεκάθαρα κάτι που χρειάζεσαι. Πες «όχι» εκεί που συνήθως υποχωρείς. Δείξε στον εαυτό σου ότι δεν είσαι εγκλωβισμένος.

Μερικές φορές, ένα “όχι” ή ένα “δεν θα το ανεχτώ” είναι πιο θεραπευτικά από 100 ώρες ανάλυσης.

Ο ρόλος του θύματος είναι συχνά η φωνή ενός παιδικού εαυτού που δεν ακούστηκε, δεν προστατεύτηκε, δεν αγαπήθηκε όπως χρειαζόταν. Μπορείς να του μιλήσεις εσωτερικά:  «Σε βλέπω. Ξέρω πως πονάς. Αλλά είμαι εδώ τώρα — και μπορώ να σε φροντίσω εγώ.»

Ο ρόλος του θύματος βασίζεται στην εσωτερική εικόνα: «Δεν μπορώ. Δεν είμαι αρκετός. Οι άλλοι με ελέγχουν.» Αλλά εσύ μπορείς να καλλιεργήσεις έναν άλλο, νέο εσωτερικό διάλογο:

• «Μπορώ να μάθω να φροντίζω τον εαυτό μου.»
• «Αξίζω αγάπη χωρίς να πονάω για να την πάρω.»
• «Δεν είμαι το τραύμα μου — είμαι κάτι πολύ βαθύτερο.»

Μαθαίνεις, σιγά σιγά, να βλέπεις τον εαυτό σου όχι ως παθητικό θύμα, αλλά ως: Άνθρωπο ικανό. Άτομο με επιλογές. Πρόσωπο που αξίζει χωρίς να πονάει.

Και μην ξεχνάς: Το άτομο που υπήρξε θύμα, άξιζε αγάπη και φροντίδα. Δεν χρειάζεται να το διώξεις — χρειάζεται να το αγκαλιάσεις. Να του πεις: «Σε βλέπω. Σε κατάλαβα. Σ’ ευχαριστώ που με προστάτεψες. Τώρα μπορώ και αλλιώς.»

Όταν το πεις αυτό, κάτι αλλάζει. Και ίσως για πρώτη φορά, δεν είσαι πια το αποτέλεσμα του παρελθόντος σου, αλλά ο δημιουργός του παρόντος σου.

Αγγελική Μπολουδάκη

Προτεινόμενο εργαστήρι

Σάββατο 22 Νοεμβρίου  (18:20 - 21:30) 
κύκλος γυναικών με την despoina palamari / πλατεία Ψυρρή

«Η χαμογελαστή καρδιά, το κόλλημα των σπασμένων κομματιών»

Οι πληγές σου δεν είναι εμπόδια αλλά εφαλτήρια ζωής. Αγκαλιάζοντάς τες σταματά ο διαχωρισμός, απομακρύνεται το σφίξιμο στο στήθος, ελευθερώνονται οι ανάσες σου και μπορείς ολόκληρη να κυλάς στις στιγμές σου απολαμβάνοντας την ζωή

πληροφορίες 6973216895