Ανακάλυψε τον Εαυτό σου, βρες πάλι τη Χαρά σου

Γείωση και Πραγματικότητα

Η παράδοση στο σώμα συσχετίζεται με την απαλλαγή από τις ψευδαισθήσεις και κατόπιν τη γείωση με το έδαφος και την επαφή με την πραγματικότητα. Λέμε για το άτομο που είναι έντονα συνδεδεμένο με την πραγματικότητα, ότι «πατάει γερά τα πόδια του στο έδαφος» και εννοούμε ότι αισθάνεται την επαφή μεταξύ των ποδιών και του εδάφους πάνω στο οποίο στέκεται. 

Τα άτομα που είναι αγχωμένα ή αιωρούμενα, δεν αισθάνονται αυτή την επαφή με το έδαφος, γιατί τα πόδια τους είναι μουδιασμένα - μπορεί να γνωρίζουν ότι τα πόδια τους έχουν επαφή με το έδαφος, αλλά δεν έχουν αίσθηση αυτής της επαφής. Έχουν αποσύρει αυτή την ενέρ­γεια από το κάτω μέρος του σώματος, σαν αντίδραση στο φόβο. 

Όπου ο φόβος είναι πολύ μεγάλος, στην πραγ­ματικότητα το άτομο είναι δυνατόν να αποσύρει όλα τα συναισθή­ματα από το σώμα, περιορίζοντας τη συναίσθηση στο κεφάλι. Μερικοί άνθρωποι για την ακρίβεια ζουν στο κεφάλι τους περισσότερο από το σώμα τους, αποφεύγοντας έτσι να αισθανθούν τα εκφοβιστικά και επώδυνα συναισθήματα στο σώμα. Μερικοί δε, σε καταστάσεις ακραίου φό­βου, διαχωρίζονται από το σώμα τους και χάνουν κάθε επαφή μαζί του. Η συναίσθησή τους αποχωρεί από το σώμα και βιώνουν τον εαυτό τους σαν να τον βλέπουν από ψηλά. Αυτό είναι μια αντίδρα­ση σχιζοφρενικού τύπου και αντιπροσωπεύει ένα ρήγμα με την πραγματικότητα. Ένας ασθενής μου έχει αναφέρει ότι ένιωσε τον εαυτό του ψηλά στην οροφή και έβλεπε το σώμα του ξαπλωμένο. Φυσικά, επρόκειτο για ένα πολύ διαταραγμένο άτομο.

Η επαφή με την πραγματικότητα δεν είναι μια κατάσταση του τύπου όλα ή τίποτα. Μερικοί έχουν επαφή με την πραγματικότητα, περισσότερο από άλλους που είναι πιο διασπασμένοι. Αφού η επαφή με την πραγματικότητα είναι η συνθήκη της πνευματικής υγείας, είναι επίσης η συνθήκη για τη συναισθηματική και φυσική υγεία. Εντούτοις, πολλοί άνθρωποι είναι μπερδεμένοι σχετικά με το τι είναι πραγματικότητα, από τη στιγμή που την εξισώνουν με τα πολιτισμικά πρότυπα, αντί να την θεωρούν ισοδύναμη μ' αυτό που αισθάνονται στο σώμα τους. 

Φυσικά όταν υπάρχει απουσία συναισθήματος ή αυτό είναι μειωμένο, κοιτάμε πέρα από τον εαυτό για το νόημα της ζωής. Τα άτομα που τα σώματά τους είναι ζωντα­νά και δονούμενα, μπορούν να νιώσουν την πραγματικότητα της ύπαρξής τους. Το πόσο ζωντανός είναι κανείς ή πόσο συναίσθημα έχει  αποτελεί μέτρο για την επαφή του με την πραγματικότητα. Τα άτομα που αισθάνονται, είναι άτομα που έχουν επαφή με το έδα­φος. Συνήθως τα χαρακτηρίζουμε ως γειωμένα.

Το να είναι κανείς γειωμένος, σημαίνει να αισθάνεται στα πόδια του την επαφή με το έδαφος. Για να συμβαίνει αυτό, πρέπει τα πόδια του να είναι ενεργειακά φορτισμένα. Πρέπει να είναι ζωντανά και ταχυκίνητα, να εμφανίζουν δηλαδή κινήσεις αυθόρμητες και ακούσιες, όπως είναι η δόνηση. Αυτή δεν χρειάζεται να είναι έντονη- μπορεί να είναι ήρεμη, απλώς ένας βόμβος, όπως ο κινητήρας ενός γρήγορου και δυνατού αυτοκινήτου. Αν δεν υπάρχει ο βόμβος σ' ένα αυτοκίνητο, ξέρουμε ότι η μηχανή είναι σβηστή. 

Όταν τα πέλματα ενός ατόμου δείχνουν χωρίς ζωή, και όταν κι πόδια φαίνονται ασάλευτα και αμετακίνητα, αντιλαμβανό­μαστε ότι δεν έχει επαφή συναίσθησης με το έδαφος. Όταν τα πό­δια και τα πέλματα ενός ατόμου είναι ολοζώντανα, νιώθει ένα ρεύ­μα έντασης να τα διαπερνά, να τα τονώνει, να τα ζεσταίνει και να τα δονεί. 

Η γείωση είναι μια ενεργειακή διαδικασία, όπου υπάρχει μια ροή διέγερσης που διαπερνά όλο το σώμα, από το κεφάλι ως τα πέλματα. Όταν αυτή η ροή είναι δυνατή και ολοκληρωμένη, το άτομο έχει συ­ναίσθηση του σώματός του, της σεξουαλικότητάς του και το εδά­φους πάνω στο οποίο πατά. Είναι σε επαφή με την πραγματικότητα. Αυτό το κύμα διέγερσης σχετίζεται με τα κύματα αναπνοής, οπότε όταν αναπνέουμε βαθιά και απελευθερωμένα, η διέγερση ρέει με τον ίδιο τρόπο. Αν η αναπνοή ή η ροή είναι μπλοκαρισμένες, το άτο­μο δεν νιώθει το σώμα του κάτω από το μπλοκάρισμα. Αν η ροή είναι απαγορευμένη, το συναίσθημα μειώνεται. 

Επειδή η ροή της διέγερ­σης πάλλεται -καθώς κατεβαίνει προς τα πέλματα και μετά ανεβαίνει προς το κεφάλι, σαν την ταλάντευση ενός εκκρεμούς-διεγείρει τα μέ­ρη του σώματος, κεφάλι, καρδιά, γεννητικά όργανα και πόδια. Από τη στιγμή που το κύμα της διέγερσης διαπερνά την περιοχή της λε­κάνης, καθώς ρέει προς τα κάτω, οποιαδήποτε σοβαρή σεξουαλική διαταραχή θα μπλοκάρει τη ροή στα πόδια και τα πέλματα. Όταν ένα άτομο δεν είναι γειωμένο, η σεξουαλική του συμπεριφορά είναι ομοίως μη γειωμένη, δηλαδή το άτομο δεν συσχετίζεται με τα συναισθήματα του υπόλοιπου σώματος.

Από τη στιγμή που το είναι κανείς γειωμένος σημαίνει να στέκε­ται στα πόδια του, αυτό δηλώνει επίσης και το επίπεδο ανεξαρτη­σίας και ωριμότητας. 

Αν η συναίσθηση της χαράς αποτελεί χαρακτηριστικό για τη ζωή κάποιου, δεν μπορεί να εξαρτηθεί από κάποια ιδιαίτερη εμπειρία. Είμαι σίγουρος ότι όλοι έχουμε νιώσει κάποιες στιγμές χαράς, σαν αποτέλεσμα της ανακάλυψης ενός δυνατού συναισθήματος που φέρνει μια αίσθηση απελευθέρωσης. Είναι σαν ο ήλιος να διαπερνά σύννεφα για λίγο και μετά να εξαφανίζεται πάλι. Κατά γενική ομολογία δεν μπορεί πάντα να είναι ηλιόλουστα, αλλά θα μας άρεσε αν συνέβαινε για τις περισσότερες μέρες. 

Πολλοί άνθρωποι ζουν στις μαύρες σκιές του παρελθόντος τους, που προκαλούνται από τρομακτικές αδιόρατες φιγούρες. Αυτές οι φιγούρες κυνηγάνε την ασυ­νείδητη σκέψη, παράγουν ενοχλητικά όνειρα τη νύχτα και ακαθόριστα άγχη κατά τη διάρκεια της ημέρας. 

Η ψυχανάλυση αναπτύχτηκε σαν μια τεχνική, ικανή να φέρει αυτές τις καταπιεσμένες μνήμες στο συνειδητό, έτσι που να μπορέσουν να εκφραστούν και να αποφορτιστούν τα συναισθήματα που σχετίζονται μ' αυτές. Πιστεύω ότι αυτό είναι απαραίτητο για κάθε θεραπεία. Πριν ο ήλιος ανέβει ψηλά για να μας ξυπνήσει και να μας ζεστάνει, έχει προηγηθεί το πρώτο φως της ημέρας. Στην ανάλυση αυτό λέγεται διορα­τικότητα (διαίσθηση), την οποία κάποιος κερδίζει όταν το φως της συνειδητότητας διώχνει το σκοτάδι της ψυχής.

Όπως κάθε αναλυτική θεραπεία, η Βιοενεργητική Ανάλυση ανα­γνωρίζει τη σπουδαιότητα του δόγματος «Μάθε Εσένα τον Ίδιο». Σε αυτή τη δουλειά, ο εαυτός αντιμετωπίζεται όχι μόνο σαν μια αντανάκλαση του νου, αλλά επίσης σαν το σωματικό εαυτό. Από τη στιγμή που ο σωματικός εαυτός είναι περισσότερο φανερός και αντικειμενικός από μια υποκειμενική αντανάκλαση στο μυαλό κάποιου, το να γνωρίσει τον εαυτό του, σημαίνει να έρθει σε επα­φή με το σώμα του. Πολλοί άνθρωποι δεν είναι σε επαφή με το σώμα τους, τουλάχιστον οι περισσότεροι αισθάνονται μόνο περιορισμένα μέρη. Δεν είναι γειωμένοι στην πραγματικότητα του σώματός τους. 

Τα μέρη που κάποιος δεν είναι σε επαφή μαζί τους περιέχουν τα συναισθήματα φόβου που είναι πανομοιότυπα των εικόνων φόβου που έχει στο μυαλό. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αισθάνονται την πλάτη τους, παρά το γεγονός ότι η πλάτη παίζει ένα σημαντικό ρόλο, αυτόν του να στηρίζει το άτομο και να το υποστηρίζει όταν βρίσκεται υπό πίεση. Αυτή η λειτουργία σχετίζεται με το «έχω σπονδυλική στήλη» που σημαίνει ότι το άτομο δεν είναι σκουλήκι. 

Η σπονδυλική στήλη μπορεί να υποστηρίξει αυτή τη λειτουργία μόνο όταν βιώνεται από το άτομο σαν μια ζωντανή, ενεργητική δομή. Αν είναι πολύ αδύναμη ή πολύ ευλύγιστη, το άτομο χάνει την ικανότητα να μπορεί να «καλύψει» τη θέση του και φαίνεται στους άλλους σαν αδύναμο. Αν η σπον­δυλική στήλη είναι πολύ άκαμπτη, ανακαλύπτει ότι ο εαυτός του είναι ακινητοποιημένος στη στάση της αντίστασης, κάτι που μπλοκάρει τη δυνατότητά του να ανταποκριθεί στη ζωή και την αγάπη.

Σε οποιοδήποτε βαθμό κι αν είναι ένα άτομο εκτός επαφής με κάποιο μέρος του σώματός του, είναι εκτός επαφής και με το συναίσθημα που σχετίζεται με την κινητικότητα αυτού του μέρους. Ένα σφιγμένο σαγόνι και ένα σκληρό λαρύγγι θα αποκλείσουν συναισθήματα λύπης, γιατί το άτομο δεν μπορεί να κλάψει. Αν το σώμα είναι άκαμπτο συνολικά, το άτομο δεν θα έχει συναισθήματα  τρυφερότητας. Σε ένα βαθύτερο επίπεδο, πολλοί έχουν απώλεια συναισθημάτων αγάπης, γιατί η καρδιά τους είναι κλειδωμένη σε ένα άκαμπτο, θωρακισμένο κλουβί, το οποίο μπλοκάρει την επίγνωση της καρδιάς τους και την έκφραση των συναισθημάτων της.

Ο στόχος της θεραπείας είναι η αυτο-ανακάλυψη, η οποία υπονοεί την ανάκαμψη της ψυχής και την απελευθέρωση του πνεύματος. Τρία βήματα οδηγούν σε αυτό το στόχο. Το πρώτο είναι η αυτο-επίγνωση και αυτό σημαίνει να αισθανόμαστε κάθε μέρος του σώματός μας και τα συναισθήματα που μπορούν να γεννηθούν μέσα σε αυτό. 

Μου δημιουργεί έκπληξη πόσοι άνθρωποι δεν γνωρίζουν την έκφραση του προσώπου τους και των ματιών τους, αν και κοιτάζονται καθημερινά, Ο λόγος που δεν βλέπουν την έκφρασή τους, είναι ότι δεν θέλουν να την δουν. Πιστεύουν ότι αυτοί, αλλά και οι άλλοι, δεν μπορούν να την αντικρίσουν. Έτσι φορούν μια μάσκα, ένα σταθερό χαμόγελο που διακηρύσσει στον κόσμο ότι όλα πάνε καλά, ενώ συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όταν αφήνουν τη μάσκα να πέσει, μπορούμε να δούμε εν γένει εκφράσεις λύπης, πόνου, κατάθλιψης ή φόβου. Όσο φορούν τη μάσκα, δεν μπορούν να νιώσουν το πρόσωπό τους, αφού είναι παγωμένο με ένα συγκεκριμένο χαμόγελο. Σίγουρα η συναίσθηση αυτής της λύπης, του πόνου ή του φόβου δεν είναι ευχάριστη υπό­θεση, αλλά αν δεν αισθανθούν αυτά τα καταπιεσμένα συναισθήματα, δεν μπορούν να απελευθερωθούν. 

Εύκολα φυλακίζεται κανείς πίσω από ένα προσωπείο, που δεν επιτρέπει στον ήλιο να φτάσει στην καρδιά τους. Όταν ένα άτομο βγει από το σκοτεινό κελί του, ο ήλιος μπορεί να είναι εκτυφλωτικός, αλλά όταν τον συνηθίσει δεν θα θε­λήσει να ξαναζήσει σ' εκείνο το σκοτεινό μέρος.

Το δεύτερο βήμα προς την αυτο-ανακάλυψη είναι η αυτο-έκφραση. 

Όταν τα συναισθήματα δεν εκφράζονται, καταπιέζονται, και έτσι το άτομο χάνει την επαφή με τον εαυτό του. Όταν απαγορεύεται στα παιδιά να εκφράσουν κάποια συναισθήματα, όπως ο θυμός και τιμωρούνται όταν τα εκφράζουν, αυτά κρύβονται και επομένως γίνονται μέρος του σκοτεινού υποκόσμου της προσωπικότητας. Πολύς κόσμος είναι τρομοκρατημένος από τα συναισθήματά του που τα θεωρεί επικίνδυνα, τρομακτικά ή τρελά. Πολλοί άνθρωποι έχουν μια ασυνείδητη, δολοφονική οργή που νιώθουν ότι πρέπει να την κρατήσουν θαμμένη, από φόβο για την καταστροφική δυναμική της. Σε μερικούς, αυτή η οργή είναι ενσυνείδητη. Αυτή η οργή μοιάζει με βόμβα που δεν έχει εκραγεί και κανείς δεν τολμά να την αγγιξει καν. Αλλά όπως μπορεί κανείς να αφήσει τη βόμβα να εκραγεί σε ένα ασφαλές μέρος κι έτσι να την καταστήσει ακίνδυνη, μπορεί επίσης να απελευθερώσει και δολοφονικά συναισθήματα με ασφάλεια  κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας. Από τη στιγμή που θα ελευθερωθεί ο υποκείμενος θυμός, μπορεί κανείς να τον χειριστεί με λογική.

Το τρίτο βήμα προς την απελευθέρωση είναι η "κατοχή του Εαυτού". 

Αυτό σημαίνει ότι το άτομο γνωρίζει τα συναισθήματά του και είναι σε επαφή με τον εαυτό του. Έχει επίσης την ικανότητα να αυτο-εκφραστεί κατά τρόπο κατάλληλο ώστε να αναπτύξει περαιτέρω τα αγαπημένα του ενδιαφέροντα. Έχει την απόλυτη αυτοκυριαρχία. Έτσι εξαφανίζονται οι ασυνείδητοι έλεγχοι που πηγάζουν από το φόβο του να είναι ο εαυτός του. Εξαφανίζονται επίσης και οι ενοχές και η ντροπή για το ποιος είναι και τι αισθάνεται. Εξαφανίζονται επίσης και οι μυϊκές εντάσεις στο σώμα του, οι οποίες μπλοκάρουν την αυτο-έκφραση και περιορίζουν την αυτο-επίγνωση. Τη θέση τους καταλαμβάνει η αυτο-αποδοχή και η ελευθερία ύπαρξης.

Η θεραπεία  είναι ένα ταξίδι στην αυτο-ανακάλυψη. Δεν είναι ούτε ταχύ ούτε εύκολο ούτε και χωρίς φόβο. Στη πραγματικότητα, πολλές φορές μπορεί να χρειαστεί μια ολόκληρη ζωή, αλλά η αντα­μοιβή είναι το συναίσθημα ότι η ζωή δεν έφυγε μάταια. Μπορεί κανείς να βρει νόημά της και τη βαθιά εμπειρία της χαράς.

Alexander Lowen

"ΧΑΡΑ"