.
Μέρος πρώτο.
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι η πιο ευαίσθητη μηχανή στον κόσμο. Έχει επιβληθεί τόσο πολλή πίεση πάνω σ’ αυτή τη μηχανή, που είναι θαύμα το ότι δεν έχει διαλυθεί εντελώς και δεν έχει τρελαθεί! Όλο το βάρος της ζωής είναι πάνω στον εγκέφαλο κι εμείς δεν έχουμε ιδέα πόσο ευαίσθητο πράγμα είναι. Σχεδόν δεν έχουμε ιδέα για το πόσο ευαίσθητα είναι τα νεύρα μέσα στο κεφάλι, που πρέπει να μεταφέρουν όλο το βάρος, όλη την αγωνία, όλα τα βάσανα, όλη τη γνώση, όλη την εκπαίδευση... όλο το βάρος της ζωής.
Πιθανόν να μη γνωρίζεις ότι μέσα σ’ αυτό το μικρό κεφάλι υπάρχουν περίπου εβδομήντα εκατομμύρια νεύρα. Και μόνο από τον αριθμό τους μπορείς να καταλάβεις πόσο μικροσκοπικά είναι. Δεν υπάρχει καμία μηχανή και κανένα φυτό, που να είναι πιο ευαίσθητο από το κεφάλι. Το γεγονός ότι υπάρχουν εβδομήντα εκατομμύρια νεύρα μέσα στο μικρό κεφάλι του ανθρώπου δείχνει πόσο ευαίσθητο είναι. Υπάρχουν τόσο πολλά νεύρα μέσα σε ένα και μόνο ανθρώπινο κεφάλι, που αν απλωθούν το ένα μετά το άλλο, θα μπορούν να περικυκλώσουν ολόκληρη τη γη.
Μέσα σ’ αυτό το μικρό κεφάλι υπάρχει ένας τόσο λεπτεπίλεπτος μηχανισμός, ένας τόσο ευαίσθητος μηχανισμός! Στα προηγούμενα πέντε χιλιάδες χρόνια, όλη η πίεση της ζωής έχει τοποθετηθεί σε αυτόν τον ευαίσθητο εγκέφαλο. Το αποτέλεσμα ήταν αναπόφευκτο. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα νεύρα έχουν αρχίσει να σπάνε, να τρελαίνονται.
Ένας νεαρός πρίγκιπας μυήθηκε από το Βούδα. Είχε δει όλων των ειδών τις απολαύσεις στη ζωή του, είχε ζήσει μόνο για την απόλαυση. Ύστερα, έγινε μοναχός. Όλοι οι άλλοι μοναχοί είχαν εκπλαγεί πολύ. Είπαν: «Αυτός ο άνθρωπος γίνεται μοναχός! Ποτέ δεν έχει βγει έξω από το παλάτι του, ποτέ δεν έχει περπατήσει χωρίς την άμαξα του. Το μονοπάτι πάνω στο οποίο περπατούσε ήταν καλυμμένο με βελούδινα χαλιά. Τώρα θέλει να γίνει ζητιάνος! Τι τρέλα νομίζει πως κάνει;»
Ένας νεαρός πρίγκιπας μυήθηκε από το Βούδα. Είχε δει όλων των ειδών τις απολαύσεις στη ζωή του, είχε ζήσει μόνο για την απόλαυση. Ύστερα, έγινε μοναχός. Όλοι οι άλλοι μοναχοί είχαν εκπλαγεί πολύ. Είπαν: «Αυτός ο άνθρωπος γίνεται μοναχός! Ποτέ δεν έχει βγει έξω από το παλάτι του, ποτέ δεν έχει περπατήσει χωρίς την άμαξα του. Το μονοπάτι πάνω στο οποίο περπατούσε ήταν καλυμμένο με βελούδινα χαλιά. Τώρα θέλει να γίνει ζητιάνος! Τι τρέλα νομίζει πως κάνει;»
Ο Βούδας είπε ότι ο νους του ανθρώπου κινείται πάντοτε στα άκρα. Πηγαίνει από το ένα άκρο στο άλλο. Ο νους του ανθρώπου δεν σταματάει ποτέ στη μέση. Όπως το εκκρεμές του ρολογιού κινείται από το ένα άκρο στο άλλο, μα δεν στέκεται ποτέ στη μέση, με τον ίδιο τρόπο πηγαίνει κι ο νους του ανθρώπου από το ένα άκρο στο άλλο. Μέχρι τώρα, αυτός ο άνθρωπος είχε ζήσει στο ένα άκρο, με το σώμα του παραδομένο στις απολαύσεις. Τώρα ήθελε να ζήσει στο άλλο άκρο — την απάρνηση του σώματός του.
Και αυτό συνέβη. Όταν οι άλλοι μοναχοί περπατούσαν πάνω στο φαρδύ δρόμο, ο πρίγκιπας, ο οποίος δεν είχε περπατήσει ποτέ πουθενά αλλού, εκτός από τα πιο πολύτιμα χαλιά, περπατούσε πάνω σε μονοπάτια που ήταν γεμάτα με αγκάθια. Όταν όλοι οι άλλοι μοναχοί καθόταν κάτω από τη σκιά ενός δέντρου, εκείνος στεκόταν κάτω απ' τον ήλιο. Όταν όλοι οι άλλοι μοναχοί έτρωγαν μία φορά τη μέρα, εκείνος νήστευε τη μια μέρα κι έτρωγε την επόμενη. Μέσα σε έξι μήνες, έγινε σκελετός. Το όμορφο σώμα του μαύρισε και τα πόδια του γέμισαν πληγές.
Ύστερα από έξι μήνες, ο Βούδας πήγε και του είπε: «Σρόνα!» Αυτό ήταν το όνομά του. «Άκουσα ότι κάποτε ήσουν πρίγκιπας κι ότι έπαιζες βήνα. Είναι αλήθεια;»
Ο μοναχός είπε: «Ναι, οι άνθρωποι έλεγαν ότι κανένας δεν μπορούσε να παίξει τη βήνα σαν κι εμένα.»
Ο Βούδας είπε: «Τότε μπορείς να απαντήσεις στην ερώτησή μου. Η ερώτησή μου είναι: Αν οι χορδές της βήνας είναι πολύ χαλαρές, μπορεί να βγει μουσική;’»
Ο Σρόνα άρχισε να γελάει και είπε: «Τι ερώτηση είναι αυτή; Ακόμη και τα παιδιά ξέρουν πως αν οι χορδές της βήνας είναι πολύ χαλαρές, τότε δεν βγαίνει μουσική, επειδή ο ήχος δεν μπορεί να δημιουργηθεί πάνω σε χαλαρές χορδές.»
Ύστερα, ο Βούδας ρώτησε: «Κι αν οι χορδές είναι πολύ τεντωμένες;»
Ο Σρόνα απάντησε: «Η μουσική δεν βγαίνει ούτε από χορδές που είναι πολύ τεντωμένες, επειδή οι χορδές που είναι πολύ τεντωμένες, σπάνε τη στιγμή που τις αγγίζεις.»
Έτσι, ο Βούδας ρώτησε: «Και πότε βγαίνει μουσική;»
Ο Βούδας είπε: «Αρκετά! Έχω πάρει την απάντηση. Ακριβώς αυτό ήρθα να σου πω. Όπως εσύ ήσουν εξπέρ στο παίξιμο της βήνας, με τον ίδιο τρόπο έχω γίνει κι εγώ δάσκαλος στο παίξιμο της βήνας της ζωής. Ο νόμος που ισχύει για τη βήνα ισχύει επίσης και για τη βήνα της ζωής. Αν οι χορδές της ζωής είναι πολύ χαλαρές, τότε δεν βγαίνει μουσική και αν οι χορδές της ζωής είναι πολύ τεντωμένες, ούτε και τότε βγαίνει μουσική. Εκείνος που θέλει να δημιουργήσει τη μουσική της ζωής, πρέπει πρώτα να δει ότι οι χορδές δεν είναι ούτε πολύ τεντωμένες ούτε πολύ χαλαρές.»
Πού βρίσκεται αυτή η βήνα της ζωής;
Εκτός από το σώμα του ανθρώπου δεν υπάρχει καμία άλλη βήνα της ζωής. Και υπάρχουν χορδές στο ανθρώπινο σώμα, που δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ χαλαρές ούτε πολύ τεντωμένες. Μόνο μέσα σ’ αυτή την ισορροπία μπαίνει ο άνθρωπος μέσα στη μουσική. Το να γνωρίσεις αυτή τη μουσική σημαίνει να γνωρίσεις την ψυχή. Όταν ο άνθρωπος έρχεται να γνωρίσει την εσωτερική μουσική, μέσα στον εαυτό του, έρχεται να γνωρίσει την ψυχή. Κι όταν έρχεται να γνωρίσει τη μουσική που είναι κρυμμένη μέσα στο όλο, έρχεται να γνωρίσει το θεϊκό. Πού βρίσκονται οι χορδές της βήνας του ανθρώπινου σώματος; Υπάρχουν πολλές χορδές μέσα στο νου, που είναι πολύ τεντωμένες. Είναι τόσο τεντωμένες, που δεν μπορεί να βγει μουσική απ’ αυτές. Αν κάποιος τις αγγίξει, βγαίνει μόνο τρέλα και τίποτε άλλο.
Κι εσύ ζεις με τις χορδές του νου σου πολύ τεντωμένες. Και τις κρατάς τεντωμένες είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Κι αν νομίζεις πως χαλαρώνουν τη νύχτα, κάνεις λάθος. Ακόμη και στη διάρκεια της νύχτας, ο νους σου είναι τεντωμένος και γεμάτος ένταση.
Στο παρελθόν, δεν γνωρίζαμε τι γινόταν μέσα στο νου του ανθρώπου, στη διάρκεια της νύχτας. Τώρα όμως έχουν εφευρεθεί μηχανές, που καταγράφουν τι συμβαίνει στο νου, στη διάρκεια του ύπνου. Σήμερα, στην Αμερική και τη Ρωσία υπάρχουν πάνω από εκατό εργαστήρια, που μελετούν τι κάνει ο άνθρωπος στη διάρκεια του ύπνου. Μέχρι στιγμής, έχουν μελετηθεί περίπου σαράντα χιλιάδες άνθρωποι, στη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου και τα αποτελέσματα που βρήκαν ήταν εκπληκτικά. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως οτιδήποτε κάνει ο άνθρωπος στη διάρκεια της μέρας, το κάνει και στη διάρκεια της νύχτας. Οτιδήποτε κάνει ολόκληρη τη μέρα. Αν διοικεί ένα μαγαζί στη διάρκεια της μέρας, τότε ακόμη και τη νύχτα διοικεί το μαγαζί. Αν ο νους του ανησυχεί ολόκληρη τη μέρα, τότε εξακολουθεί να ανησυχεί και στη διάρκεια της νύχτας.
Αν είναι θυμωμένος στη διάρκεια της μέρας, τότε παραμένει θυμωμένος και στη διάρκεια της νύχτας. Η νύχτα είναι αντανάκλαση ολόκληρης της μέρας. Είναι ένας αντίλαλος. Οτιδήποτε συμβαίνει στο νου στη διάρκεια της μέρας, ηχεί σαν αντίλαλος στη διάρκεια της νύχτας. Οτιδήποτε έχει μείνει ανολοκλήρωτο, ο νους προσπαθεί να το ολοκληρώσει στη διάρκεια της νύχτας. Αν ήσουν θυμωμένος και δεν εξέφρασες αυτό το θυμό ολοκληρωτικά, αν ο θυμός έχει μείνει ανολοκλήρωτος ή έχει κολλήσει, τότε ο νους τον απελευθερώνει στη διάρκεια της νύχτας. Ολοκληρώνοντας την έκφραση του θυμού, η χορδή της βήνας προσπαθεί να φτάσει στη σωστή κατάσταση. Αν κάποιος έχει νηστέψει στη διάρκεια της μέρας, τότε τη νύχτα τρώει στο όνειρό του.
.Οτιδήποτε έχει μείνει ανολοκλήρωτο στη διάρκεια της μέρας, προσπαθεί να ολοκληρωθεί τη νύχτα. Έτσι, οτιδήποτε κάνει ο νους στη διάρκεια της μέρας, εξακολουθεί να το κάνει και τη νύχτα. Ο νους βρίσκεται σε ένταση, είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Δεν υπάρχει καμία ξεκούραση. Οι χορδές του νου δεν χαλαρώνουν ποτέ. Οι χορδές του νου είναι πολύ τεντωμένες. Αυτό είναι το ένα πράγμα.
.Οτιδήποτε έχει μείνει ανολοκλήρωτο στη διάρκεια της μέρας, προσπαθεί να ολοκληρωθεί τη νύχτα. Έτσι, οτιδήποτε κάνει ο νους στη διάρκεια της μέρας, εξακολουθεί να το κάνει και τη νύχτα. Ο νους βρίσκεται σε ένταση, είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο. Δεν υπάρχει καμία ξεκούραση. Οι χορδές του νου δεν χαλαρώνουν ποτέ. Οι χορδές του νου είναι πολύ τεντωμένες. Αυτό είναι το ένα πράγμα.
Και το δεύτερο είναι: Οι χορδές της καρδιάς είναι πολύ χαλαρές. Οι χορδές της καρδιάς σου δεν είναι καθόλου τεντωμένες. Γνωρίζεις τι είναι η αγάπη; Εσύ γνωρίζεις το θυμό, γνωρίζεις τη ζήλια, γνωρίζεις το φθόνο, γνωρίζεις το μίσος.
Γνωρίζεις κάτι σαν την αγάπη; Είναι πιθανό να πεις ότι γνωρίζεις. Μερικές φορές αγαπάς. Είναι πιθανό να πεις ότι άλλοτε μισείς κι άλλοτε αγαπάς. Γνωρίζεις όμως;...
Μπορεί να υπάρξει καρδιά που μισεί και που επίσης αγαπάει; Είναι το ίδιο σαν να λες ότι ο άνθρωπος είναι μερικές φορές ζωντανός και μερικές φορές πεθαμένος! Δεν μπορείς να το πιστέψεις αυτό, επειδή ο άνθρωπος μπορεί να είναι είτε ζωντανός είτε πεθαμένος, μα δεν μπορεί να συμβαίνουν ταυτόχρονα αυτά τα δύο. Δεν είναι εφικτό να είναι ο άνθρωπος μερικές φορές ζωντανός και μερικές φορές πεθαμένος. Είναι ανέφικτο! Η καρδιά γνωρίζει είτε μόνο το μίσος είτε μόνο την αγάπη. Δεν μπορεί να υπάρξει κανένας συμβιβασμός ανάμεσα σ’ αυτά τα δύο. Μέσα σε μια καρδιά που έχει αγάπη, το μίσος γίνεται ανέφικτο.
Απόσπασμα από το βιβλίο του Osho
"Tαξίδι προς τα μέσα"