Ο νους του ανθρώπου είναι σαν μια κυψέλη, που βουίζει από μέλισσες, ένας σωρός από σκέψεις, που βουίζουν γύρω, γύρω. Τριγυρισμένος από αυτές τις σκέψεις, ο άνθρωπος ζει μέσα στην αγωνία, την ένταση και την ανησυχία. Για να αναγνωρίσει και να γνωρίσει τη ζωή, ο νους πρέπει να είναι σιωπηλός, σαν λίμνη όπου δεν υπάρχει κανένας κυματισμός
Για να εξοικειωθεί με τη ζωή, ο νους χρειάζεται να είναι καθαρός σαν καθρέφτης, πάνω στον οποίο δεν υπάρχει καθόλου σκόνη. Εσύ έχεις ένα νου που είναι σαν κυψέλη γεμάτη μέλισσες. Δεν είναι ούτε καθρέφτης ούτε σιωπηλή λίμνη. Νομίζεις πως είσαι σε θέση να γνωρίσεις κάτι, με αυτό το νου, ότι είσαι σε θέση να πετύχεις κάτι ή ότι είσαι σε θέση να γίνεις κάτι, κάνεις πολύ μεγάλο λάθος. Είναι απολύτως απαραίτητο να ελευθερωθείς από αυτή τη συνεχή ροή σκέψεων.
Για να εξοικειωθεί με τη ζωή, ο νους χρειάζεται να είναι καθαρός σαν καθρέφτης, πάνω στον οποίο δεν υπάρχει καθόλου σκόνη. Εσύ έχεις ένα νου που είναι σαν κυψέλη γεμάτη μέλισσες. Δεν είναι ούτε καθρέφτης ούτε σιωπηλή λίμνη. Νομίζεις πως είσαι σε θέση να γνωρίσεις κάτι, με αυτό το νου, ότι είσαι σε θέση να πετύχεις κάτι ή ότι είσαι σε θέση να γίνεις κάτι, κάνεις πολύ μεγάλο λάθος. Είναι απολύτως απαραίτητο να ελευθερωθείς από αυτή τη συνεχή ροή σκέψεων.
Ο νους μας βρίσκεται μέσα σε απόλυτη σύγχυση, εμείς όμως δεν έχουμε δώσει ποτέ προσοχή σε αυτό το πρόβλημα, οπότε δεν έχουμε αναπτύξει καμία μέθοδο για να το αντιμετωπίσουμε.
Το πρώτο πράγμα στην μεταμόρφωση είναι να αντιμετωπίσουμε άμεσα το νου. Για να συμβεί όμως αυτή η αντιμετώπιση, πρέπει να καταλάβεις δυο τρία πράγματα. Κατόπιν, θα είσαι σε θέση να σκεφτείς το πώς μπορεί να αλλάξει ο νους. Το πρώτο πράγμα για την άμεση αντιμετώπιση του νου είναι ότι πρέπει να αφήσεις όλους σου τους φόβους σχετικά με το να γνωρίσεις τον εαυτό σου.
Γιατί φοβάσαι να γνωρίσεις τον εαυτό σου;
Φοβάσαι ότι μπορεί να είσαι κακός άνθρωπος. Φοβάσαι ότι μπορεί να ανακαλύψεις πως είσαι κακός άνθρωπος, αφού έχεις καλλιεργήσει μια εικόνα καλού ανθρώπου. Φαίνεσαι καλός, ευγενικός, αθώος, αυθεντικός, αληθινός. Φοβάσαι ότι μπορεί να ανακαλύψεις πως μέσα σου δεν είσαι αυθεντικός, αλλά ψεύτικος. Φοβάσαι ότι θα ανακαλύψεις πως είσαι πονηρός και υποκριτής. Φοβάσαι ότι η εικόνα του εαυτού σου, αυτό που νομίζεις ότι είσαι, μπορεί να αποδειχθεί πως είναι ψεύτικο.
Ο άνθρωπος που τα φοβάται αυτά δεν μπορεί ποτέ να αντιμετωπίσει το νου. Είναι πολύ εύκολο να πάει μέσα στο δάσος, είναι εύκολο να μπει μέσα στο σκοτάδι, είναι εύκολο να καθίσει χωρίς φόβο μπροστά σε άγρια Ζώα, μα είναι πολύ δύσκολο να σταθεί χωρίς φόβο μπροστά στον άγριο άνθρωπο, που είναι κρυμμένος μέσα του. Πάρα πολύ δύσκολο!
Δεν είναι καθόλου δύσκολο να στέκεσαι επί χρόνια όρθιος στον ήλιο. Οποιοσδήποτε ηλίθιος μπορεί να το κάνει αυτό. Δεν είναι δύσκολο να στέκεσαι στο κεφάλι σου. Οποιοσδήποτε ηλίθιος μπορεί να διδαχθεί τέτοια στο τσίρκο. Και δεν είναι δύσκολο να ξαπλώνεις πάνω σε καρφιά Το δέρμα συνηθίζει τα καρφιά πολύ γρήγορα. Αν υπάρχει ένα πράγμα που είναι στ’ αλήθεια πάρα πολύ δύσκολο είναι το να βρεις το κουράγιο να έχεις ένα άμεσο βίωμα από αυτό που είσαι μέσα σου - είτε αυτό είναι καλό είτε είναι κακό - οτιδήποτε είσαι.
Το πρώτο πράγμα στην μεταμόρφωση είναι να αντιμετωπίσουμε άμεσα το νου. Για να συμβεί όμως αυτή η αντιμετώπιση, πρέπει να καταλάβεις δυο τρία πράγματα. Κατόπιν, θα είσαι σε θέση να σκεφτείς το πώς μπορεί να αλλάξει ο νους. Το πρώτο πράγμα για την άμεση αντιμετώπιση του νου είναι ότι πρέπει να αφήσεις όλους σου τους φόβους σχετικά με το να γνωρίσεις τον εαυτό σου.
Γιατί φοβάσαι να γνωρίσεις τον εαυτό σου;
Φοβάσαι ότι μπορεί να είσαι κακός άνθρωπος. Φοβάσαι ότι μπορεί να ανακαλύψεις πως είσαι κακός άνθρωπος, αφού έχεις καλλιεργήσει μια εικόνα καλού ανθρώπου. Φαίνεσαι καλός, ευγενικός, αθώος, αυθεντικός, αληθινός. Φοβάσαι ότι μπορεί να ανακαλύψεις πως μέσα σου δεν είσαι αυθεντικός, αλλά ψεύτικος. Φοβάσαι ότι θα ανακαλύψεις πως είσαι πονηρός και υποκριτής. Φοβάσαι ότι η εικόνα του εαυτού σου, αυτό που νομίζεις ότι είσαι, μπορεί να αποδειχθεί πως είναι ψεύτικο.
Ο άνθρωπος που τα φοβάται αυτά δεν μπορεί ποτέ να αντιμετωπίσει το νου. Είναι πολύ εύκολο να πάει μέσα στο δάσος, είναι εύκολο να μπει μέσα στο σκοτάδι, είναι εύκολο να καθίσει χωρίς φόβο μπροστά σε άγρια Ζώα, μα είναι πολύ δύσκολο να σταθεί χωρίς φόβο μπροστά στον άγριο άνθρωπο, που είναι κρυμμένος μέσα του. Πάρα πολύ δύσκολο!
Δεν είναι καθόλου δύσκολο να στέκεσαι επί χρόνια όρθιος στον ήλιο. Οποιοσδήποτε ηλίθιος μπορεί να το κάνει αυτό. Δεν είναι δύσκολο να στέκεσαι στο κεφάλι σου. Οποιοσδήποτε ηλίθιος μπορεί να διδαχθεί τέτοια στο τσίρκο. Και δεν είναι δύσκολο να ξαπλώνεις πάνω σε καρφιά Το δέρμα συνηθίζει τα καρφιά πολύ γρήγορα. Αν υπάρχει ένα πράγμα που είναι στ’ αλήθεια πάρα πολύ δύσκολο είναι το να βρεις το κουράγιο να έχεις ένα άμεσο βίωμα από αυτό που είσαι μέσα σου - είτε αυτό είναι καλό είτε είναι κακό - οτιδήποτε είσαι.
Έτσι, το πρώτο πράγμα είναι το να αφήσεις το φόβο και να ετοιμαστείς να δεις τον εαυτό σου με θάρρος. Εκείνος που δεν έχει αυτό το θάρρος έχει πολύ μεγάλους μπελάδες Ενδιαφέρεσαι να φτάσεις στην ψυχή, ενδιαφέρεσαι να γνωρίσεις την ύπαρξη, μα δεν έχεις το κουράγιο να αντιμετωπίσεις απλά και άμεσα τον εαυτό σου. Η ψυχή και η ύπαρξη βρίσκονται πάρα πολύ μακριά.
Η πρώτη πραγματικότητα είναι ο νους σου. Η πρώτη πραγματικότητα είναι το κέντρο της σκέψης, με το οποίο είσαι περισσότερο συνδεδεμένος. Πρέπει να το δεις, να το γνωρίσεις, να το αναγνωρίσεις. Το πρώτο πράγμα είναι η προσπάθεια να γνωρίσεις τον ίδιο σου το νου, χωρίς φόβο. Για μισή ώρα τουλάχιστον κάθε μέρα, δώσε στο νου σου την ευκαιρία να εκφράσει τον εαυτό του έτσι όπως είναι.
Κλείσου σε ένα δωμάτιο και δώσε απόλυτη ελευθερία στο νου σου. Πες του: «Οτιδήποτε θέλεις να σκεφτείς, άφησέ το να συμβεί.» Άφησε όλες τις λογοκρισίες του εαυτού σου, που εμποδίζουν τα πράγματα να βγουν στην επιφάνεια. Άφησε τα αυτά. Δώσε στο νου σου την ελευθερία να επιτρέψει να εμφανιστεί οτιδήποτε εμφανίζεται. Μη σταματάς και μην καταπιέζεις τίποτα. Τότε είσαι έτοιμος να γνωρίσεις αυτό που υπάρχει μέσα σου.
Και επίσης δεν πρέπει να κρίνεις αν κάτι είναι καλό ή κακό, επειδή τη στιγμή που κρίνεις, αρχίζει η καταπίεση. Οτιδήποτε ονομάζεις κακό, αρχίζει ο νους να το καταπιέζει και οτιδήποτε θεωρείς καλό, αρχίζει ο νους να το χρησιμοποιεί σαν κάλυμμα. Δεν χρειάζεται λοιπόν να κρίνεις τίποτα ούτε σαν καλό ούτε σαν κακό. Οτιδήποτε υπάρχει μέσα στο νου, ό,τι κι αν είναι αυτό, να είσαι προετοιμασμένος να το γνωρίσεις έτσι όπως είναι.
Αν αφήσεις στο νου σου την απόλυτη ελευθερία να σκέφτεται, να συλλογίζεται και να αισθάνεται, θα φοβηθείς και θα αναρωτιέσαι αν είσαι τρελός. Είναι όμως ουσιώδες να γνωρίσεις τι είναι κρυμμένο μέσα σου, προκειμένου να ελευθερωθείς από αυτό. Η γνώση και η αναγνώριση είναι τα πρώτα βήματα για να ελευθερωθείς από αυτό.
Δεν μπορείς να κατακτήσεις έναν εχθρό που δεν τον γνωρίζεις καν. Ο κρυμμένος εχθρός, ο εχθρός που στέκεται πίσω σου είναι πιο επικίνδυνος από τον εχθρό που στέκεται μπροστά σου, που τον αναγνωρίζεις.
Το πρώτο πράγμα είναι ότι εξαιτίας των περιορισμών και των αναστολών που έχουν επιβληθεί στο νου σου από διαφορετικές μεριές, έχεις περιορίσει τον αυθορμητισμό σου. Το κάθε τι έχει γίνει αφύσικο και ψεύτικο. Έχεις καλύψει το κάθε τι με πέπλα, φοράς ψεύτικα πρόσωπα και δεν επιτρέπεις ποτέ στο νου να εκφράζεται άμεσα
Το πρώτο πράγμα είναι να επιτρέψεις τουλάχιστον στο νου να εκφραστεί άμεσα, μπροστά σου, ώστε εξοικειωθείς με το περιεχόμενο που έχεις κρύψει και έχεις καταπιέσει. Ένα μεγάλο μέρος του νου έχει καταπιεστεί στο σκοτάδι. Ποτέ δεν το φωτίζεις.
Κλείσου σε ένα δωμάτιο και δώσε απόλυτη ελευθερία στο νου σου. Πες του: «Οτιδήποτε θέλεις να σκεφτείς, άφησέ το να συμβεί.» Άφησε όλες τις λογοκρισίες του εαυτού σου, που εμποδίζουν τα πράγματα να βγουν στην επιφάνεια. Άφησε τα αυτά. Δώσε στο νου σου την ελευθερία να επιτρέψει να εμφανιστεί οτιδήποτε εμφανίζεται. Μη σταματάς και μην καταπιέζεις τίποτα. Τότε είσαι έτοιμος να γνωρίσεις αυτό που υπάρχει μέσα σου.
Και επίσης δεν πρέπει να κρίνεις αν κάτι είναι καλό ή κακό, επειδή τη στιγμή που κρίνεις, αρχίζει η καταπίεση. Οτιδήποτε ονομάζεις κακό, αρχίζει ο νους να το καταπιέζει και οτιδήποτε θεωρείς καλό, αρχίζει ο νους να το χρησιμοποιεί σαν κάλυμμα. Δεν χρειάζεται λοιπόν να κρίνεις τίποτα ούτε σαν καλό ούτε σαν κακό. Οτιδήποτε υπάρχει μέσα στο νου, ό,τι κι αν είναι αυτό, να είσαι προετοιμασμένος να το γνωρίσεις έτσι όπως είναι.
Αν αφήσεις στο νου σου την απόλυτη ελευθερία να σκέφτεται, να συλλογίζεται και να αισθάνεται, θα φοβηθείς και θα αναρωτιέσαι αν είσαι τρελός. Είναι όμως ουσιώδες να γνωρίσεις τι είναι κρυμμένο μέσα σου, προκειμένου να ελευθερωθείς από αυτό. Η γνώση και η αναγνώριση είναι τα πρώτα βήματα για να ελευθερωθείς από αυτό.
Δεν μπορείς να κατακτήσεις έναν εχθρό που δεν τον γνωρίζεις καν. Ο κρυμμένος εχθρός, ο εχθρός που στέκεται πίσω σου είναι πιο επικίνδυνος από τον εχθρό που στέκεται μπροστά σου, που τον αναγνωρίζεις.
Το πρώτο πράγμα είναι ότι εξαιτίας των περιορισμών και των αναστολών που έχουν επιβληθεί στο νου σου από διαφορετικές μεριές, έχεις περιορίσει τον αυθορμητισμό σου. Το κάθε τι έχει γίνει αφύσικο και ψεύτικο. Έχεις καλύψει το κάθε τι με πέπλα, φοράς ψεύτικα πρόσωπα και δεν επιτρέπεις ποτέ στο νου να εκφράζεται άμεσα
Το πρώτο πράγμα είναι να επιτρέψεις τουλάχιστον στο νου να εκφραστεί άμεσα, μπροστά σου, ώστε εξοικειωθείς με το περιεχόμενο που έχεις κρύψει και έχεις καταπιέσει. Ένα μεγάλο μέρος του νου έχει καταπιεστεί στο σκοτάδι. Ποτέ δεν το φωτίζεις.
Εσύ ζεις στο μπαλκόνι του σπιτιού σου και μέσα υπάρχει σκοτάδι σε όλα τα δωμάτια και δεν ξέρεις πόσα έντομα κι αράχνες και φίδια και σκορπιοί είναι κρυμμένοι εκεί. Μέσα στο σκοτάδι, είναι αναπόφευκτο να έχουν μαζευτεί εκεί μέσα. Κι εσύ φοβάσαι να φωτίσεις αυτό το σκοτάδι. Δεν θέλεις καν να σκέφτεσαι την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το σπίτι σου.
Είναι απολύτως ουσιώδες για τον αναζητητή να αφήσει αυτό το φόβο. Για να φέρεις μια επανάσταση στο νου και τις σκέψεις, το πρώτο πράγμα είναι να αφήσεις το φόβο, να είσαι έτοιμος να γνωρίσεις τον εαυτό σου χωρίς φόβο. Το δεύτερο πράγμα είναι να ξεφορτωθείς όλες τις λογοκρισίες και τους περιορισμούς που έχεις επιβάλλει στο νου. Και του έχεις επιβάλλει πολλούς περιορισμούς.
Η παιδεία σου, η ηθική σου και ο πολιτισμός σου έχουν επιβάλει πολλούς περιορισμούς: «Μη σκέφτεσαι έτσι γι’ αυτό. Μην αφήνεις τέτοιες σκέψεις να μπαίνουν στο νου σου. Αυτές είναι κακές σκέψεις!» Καταπιέζοντάς την, η σκέψη δεν φεύγει. Πηγαίνει ακόμα βαθύτερα μέσα σου, επειδή αυτό που καταπιέζεις έρχεται από μέσα, δεν έρχεται από κάπου έξω.
Να θυμάσαι, οτιδήποτε υπάρχει μέσα στο νου σου δεν έρχεται από κάπου έξω, έρχεται από μέσα σου. Είναι σαν να έρχεται μια πηγή από το βουνό κι εμείς κλείνουμε το άνοιγμά της. Η πηγή δεν θα καταστραφεί, θα πάει βαθύτερα, αναζητώντας άλλους δρόμους για να βγει στην επιφάνεια. Και ενώ θα υπήρχε μόνο μία πηγή, τώρα υπάρχουν δέκα, επειδή το νερό θα προσπαθήσει να βρει άλλο άνοιγμα για να κυλήσει και θα χωριστεί σε δέκα πηγές. Κι αν κλείσεις και τις δέκα αυτές πηγές, τότε θα εμφανιστούν εκατό πηγές. Το κάθε τι έρχεται από μέσα, όχι απ’ έξω. Κι όσο περισσότερο το καταπιέζεις, τόσο πιο άσχημο και διεστραμμένο γίνεται. Τότε βρίσκει καινούργιους δρόμους για να βγει προς τα έξω, εσύ όμως το καταπιέζεις ακόμα πιο δυνατά.
Από την παιδική σου ηλικία, η βάση της εκπαίδευσής σου είναι ότι αν υπάρχει μια λανθασμένη σκέψη στο νου σου, καταπίεσέ την. Αυτή η καταπιεσμένη σκέψη δεν καταστρέφεται, αλλά μπαίνει βαθύτερα μέσα στο ασυνείδητό σου. Ο θυμός είναι λάθος, οπότε τον καταπιέζεις. Τότε ξεδιπλώνεται μέσα σου ένα ρεύμα θυμού. Το σεξ είναι λάθος, η απληστία είναι λάθος, αυτό είναι λάθος, εκείνο είναι λάθος...
Οτιδήποτε είναι λάθος το καταπιέζεις και στο τέλος βρίσκεις πως έχεις γίνει όλα αυτά που έχεις καταπιέσει. Για πόσο μπορείς να εμποδίζεις εκείνες τις πηγές κλείνοντας το άνοιγμά τους; Με το να απαγορεύεις, προσελκύεις, με το να αρνείσαι, προσκαλείς, με το να αποτρέπεις, δελεάζεσαι. Ο νους σου έχει γίνει πολύ άρρωστος, επειδή δεν καταλαβαίνεις αυτό το απλό σημείο.
Να θυμάσαι, οτιδήποτε υπάρχει μέσα στο νου σου δεν έρχεται από κάπου έξω, έρχεται από μέσα σου. Είναι σαν να έρχεται μια πηγή από το βουνό κι εμείς κλείνουμε το άνοιγμά της. Η πηγή δεν θα καταστραφεί, θα πάει βαθύτερα, αναζητώντας άλλους δρόμους για να βγει στην επιφάνεια. Και ενώ θα υπήρχε μόνο μία πηγή, τώρα υπάρχουν δέκα, επειδή το νερό θα προσπαθήσει να βρει άλλο άνοιγμα για να κυλήσει και θα χωριστεί σε δέκα πηγές. Κι αν κλείσεις και τις δέκα αυτές πηγές, τότε θα εμφανιστούν εκατό πηγές. Το κάθε τι έρχεται από μέσα, όχι απ’ έξω. Κι όσο περισσότερο το καταπιέζεις, τόσο πιο άσχημο και διεστραμμένο γίνεται. Τότε βρίσκει καινούργιους δρόμους για να βγει προς τα έξω, εσύ όμως το καταπιέζεις ακόμα πιο δυνατά.
Από την παιδική σου ηλικία, η βάση της εκπαίδευσής σου είναι ότι αν υπάρχει μια λανθασμένη σκέψη στο νου σου, καταπίεσέ την. Αυτή η καταπιεσμένη σκέψη δεν καταστρέφεται, αλλά μπαίνει βαθύτερα μέσα στο ασυνείδητό σου. Ο θυμός είναι λάθος, οπότε τον καταπιέζεις. Τότε ξεδιπλώνεται μέσα σου ένα ρεύμα θυμού. Το σεξ είναι λάθος, η απληστία είναι λάθος, αυτό είναι λάθος, εκείνο είναι λάθος...
Οτιδήποτε είναι λάθος το καταπιέζεις και στο τέλος βρίσκεις πως έχεις γίνει όλα αυτά που έχεις καταπιέσει. Για πόσο μπορείς να εμποδίζεις εκείνες τις πηγές κλείνοντας το άνοιγμά τους; Με το να απαγορεύεις, προσελκύεις, με το να αρνείσαι, προσκαλείς, με το να αποτρέπεις, δελεάζεσαι. Ο νους σου έχει γίνει πολύ άρρωστος, επειδή δεν καταλαβαίνεις αυτό το απλό σημείο.
Δεν θέλεις να είσαι θυμωμένος. Τότε, ο θυμός έρχεται. Δεν θέλεις να είσαι σεξουαλικός. Τότε το σεξ εμφανίζεται και γραπώνεται από το είναι σου. Δεν θέλεις να είσαι άπληστος, δεν θέλεις να έχεις εγώ και τότε όλα αυτά έρχονται. Οτιδήποτε θέλεις όμως - πνευματικότητα, θρησκευτικότητα, φώτιση - δεν φαίνεται να έρχεται. Αυτό που δεν θέλεις, έρχεται κι αυτό που προσπαθείς να ξεφορτωθείς, δεν φεύγει ποτέ. Όλο αυτό συμβαίνει επειδή δεν καταλαβαίνεις αυτό το απλό σημείο για το νου.
Το δεύτερο πράγμα για να θυμάσαι είναι ότι δεν υπάρχει ανάγκη να επιμένεις ως προς το τι θα έπρεπε να υπάρχει μέσα στο νου και ως προς το τι δεν θα έπρεπε. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να παρατηρήσουμε οτιδήποτε εμφανίζεται στο νου μας, χωρίς να κάνουμε καμία επιλογή και χωρίς να βάζουμε κανέναν όρο. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να αρχίσουμε να βλέπουμε αυτό που υπάρχει πραγματικά στο νου.
Το απλό γεγονός της αντιφατικής φύσης του νου είναι πολύ καλά κατανοητό από τους διαφημιστές σε όλο τον κόσμο, οι ηθικολόγοι όμως δεν το έχουν κατανοήσει καθόλου. Όταν μια ταινία διαφημίζεται ότι είναι μόνο για ενήλικες, τότε τα παιδιά θα πάνε να τη δουν, ακόμα κι αν χρειαστεί να κολλήσουν ψεύτικο μουστάκι στο πρόσωπό τους! Οι διαφημιστές ξέρουν ότι για να προσελκύσουν τα παιδιά, πρέπει να βάλουν στη διαφήμιση τη φράση “μόνο για ενήλικες.1
Οι ηθικολόγοι όμως εξακολουθούν να διδάσκουν στους ανθρώπους βλακείες όπως: «Μη θυμώνεις. Πολέμησε το θυμό σου.» Ο άνθρωπος που πολεμάει το θυμό του και προσπαθεί να ξεφύγει απ’ αυτόν, θα έχει εμμονή με το θυμό, όλη του τη ζωή. Δεν μπορεί ποτέ να ελευθερωθεί απ’ αυτόν. Μόνο ο άνθρωπος που ενδιαφέρεται να γνωρίσει το θυμό του κατά πρόσωπο κι όχι να τον πολεμήσει, θα ελευθερωθεί απ’ αυτόν.
Έτσι, το δεύτερο σημείο για να θυμάσαι είναι το να εγκαταλείψεις κάθε αίσθηση διαμάχης με οποιαδήποτε κατάσταση του νου. Απλώς δημιούργησε την αίσθηση ότι θέλεις να γνωρίσεις, να κατανοήσεις: «Θέλω να κατανοήσω τι είναι ο νους μου.» Πρέπει κανείς να μπει στο νου μ’ αυτή την ειλικρινή αίσθηση. Αυτό είναι το δεύτερο σημείο. Και το τρίτο σημείο είναι το να μην κρίνεις οτιδήποτε εμφανίζεται στο νου. Μην κρίνεις αν είναι καλό ή αν είναι κακό. Το καλό και το κακό είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Όπου υπάρχει το κακό, στην άλλη όψη υπάρχει το καλό. Όπου υπάρχει το καλό, στην άλλη όψη υπάρχει το κακό.
Μέσα στον καλό άνθρωπο είναι κρυμμένος ο κακός και μέσα στον κακό άνθρωπο είναι κρυμμένος ο καλός. Ο καλός άνθρωπος έχει την καλή πλευρά του νομίσματος του στραμμένη προς τα πάνω και την κακή πλευρά στραμμένη προς τα κάτω. Έτσι, αν ένας καλός άνθρωπος γίνει κακός, τότε είναι χειρότερος από τον πιο κακό. Κι αν ένας κακός άνθρωπος γίνει καλός, τότε ο καλός ωχριά μπροστά του. Στον κακό άνθρωπο, η καλοσύνη είναι εντελώς κρυμμένη. Μόνο η κακία φαίνεται. Αν ο άνθρωπος αλλάξει και γίνει καλός, τότε εμφανίζεται γύρω του μια πολύ φρέσκια και κρυμμένη δύναμη.
Το δεύτερο πράγμα για να θυμάσαι είναι ότι δεν υπάρχει ανάγκη να επιμένεις ως προς το τι θα έπρεπε να υπάρχει μέσα στο νου και ως προς το τι δεν θα έπρεπε. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να παρατηρήσουμε οτιδήποτε εμφανίζεται στο νου μας, χωρίς να κάνουμε καμία επιλογή και χωρίς να βάζουμε κανέναν όρο. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να αρχίσουμε να βλέπουμε αυτό που υπάρχει πραγματικά στο νου.
Το απλό γεγονός της αντιφατικής φύσης του νου είναι πολύ καλά κατανοητό από τους διαφημιστές σε όλο τον κόσμο, οι ηθικολόγοι όμως δεν το έχουν κατανοήσει καθόλου. Όταν μια ταινία διαφημίζεται ότι είναι μόνο για ενήλικες, τότε τα παιδιά θα πάνε να τη δουν, ακόμα κι αν χρειαστεί να κολλήσουν ψεύτικο μουστάκι στο πρόσωπό τους! Οι διαφημιστές ξέρουν ότι για να προσελκύσουν τα παιδιά, πρέπει να βάλουν στη διαφήμιση τη φράση “μόνο για ενήλικες.1
Οι ηθικολόγοι όμως εξακολουθούν να διδάσκουν στους ανθρώπους βλακείες όπως: «Μη θυμώνεις. Πολέμησε το θυμό σου.» Ο άνθρωπος που πολεμάει το θυμό του και προσπαθεί να ξεφύγει απ’ αυτόν, θα έχει εμμονή με το θυμό, όλη του τη ζωή. Δεν μπορεί ποτέ να ελευθερωθεί απ’ αυτόν. Μόνο ο άνθρωπος που ενδιαφέρεται να γνωρίσει το θυμό του κατά πρόσωπο κι όχι να τον πολεμήσει, θα ελευθερωθεί απ’ αυτόν.
Έτσι, το δεύτερο σημείο για να θυμάσαι είναι το να εγκαταλείψεις κάθε αίσθηση διαμάχης με οποιαδήποτε κατάσταση του νου. Απλώς δημιούργησε την αίσθηση ότι θέλεις να γνωρίσεις, να κατανοήσεις: «Θέλω να κατανοήσω τι είναι ο νους μου.» Πρέπει κανείς να μπει στο νου μ’ αυτή την ειλικρινή αίσθηση. Αυτό είναι το δεύτερο σημείο. Και το τρίτο σημείο είναι το να μην κρίνεις οτιδήποτε εμφανίζεται στο νου. Μην κρίνεις αν είναι καλό ή αν είναι κακό. Το καλό και το κακό είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Όπου υπάρχει το κακό, στην άλλη όψη υπάρχει το καλό. Όπου υπάρχει το καλό, στην άλλη όψη υπάρχει το κακό.
Μέσα στον καλό άνθρωπο είναι κρυμμένος ο κακός και μέσα στον κακό άνθρωπο είναι κρυμμένος ο καλός. Ο καλός άνθρωπος έχει την καλή πλευρά του νομίσματος του στραμμένη προς τα πάνω και την κακή πλευρά στραμμένη προς τα κάτω. Έτσι, αν ένας καλός άνθρωπος γίνει κακός, τότε είναι χειρότερος από τον πιο κακό. Κι αν ένας κακός άνθρωπος γίνει καλός, τότε ο καλός ωχριά μπροστά του. Στον κακό άνθρωπο, η καλοσύνη είναι εντελώς κρυμμένη. Μόνο η κακία φαίνεται. Αν ο άνθρωπος αλλάξει και γίνει καλός, τότε εμφανίζεται γύρω του μια πολύ φρέσκια και κρυμμένη δύναμη.
Ο καλός και ο κακός άνθρωπος δεν είναι διαφορετικοί. Είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος.
Το τρίτο είδος ανθρώπου όμως είναι ο σοφός. Μέσα του δεν υπάρχει ούτε κακία ούτε καλοσύνη. Έχει εξαφανιστεί ολόκληρο το νόμισμα. Ο σοφός δεν είναι ούτε καλός άνθρωπος ούτε ευγενής ούτε άγιος. Μέσα στον ευγενή είναι κρυμμένος πάντοτε ένας αχρείος και μέσα στον κακό άνθρωπο είναι πάντοτε κρυμμένος ένας ευγενής. Ο σοφός είναι πέρα από το καλό και το κακό. Δεν έχει καμία σχέση με τίποτα από τα δύο. Έχει μπει σε μια εντελώς διαφορετική διάσταση, όπου δεν τίθεται ζήτημα καλού και κακού. Ο σοφός είναι το τρίτο είδος ανθρώπου. Το ταξίδι του αναζητητή δεν είναι για να γίνει καλός άνθρωπος. Το ταξίδι του αναζητητή είναι για να γίνει σοφός.
Έτσι, το τρίτο μου σημείο είναι: Μην αποφασίζεις ότι η σκέψη που εμφανίζεται στο νου σου είναι καλή ή κακή. Μην κατηγορείς και μην επαινείς. Μη λες πως αυτό είναι καλό κι αυτό είναι κακό. Απλώς κάθισε δίπλα στο ποτάμι του νου, σαν να καθόσουν δίπλα στην όχθη ενός ρυακιού και παρατήρησε αδιάφορα τη ροή. Κυλάει νερό, κυλάνε πέτρες, κυλάνε φύλλα, κυλάνε ξύλα κι εσύ παρατηρείς, καθισμένος σιωπηλά στην όχθη.
Αυτά είναι λοιπόν τα τρία σημεία, για τα οποία ήθελα να μιλήσω σήμερα το πρωί. Το πρώτο είναι να έχεις το θάρρος να αντιμετωπίσεις το νου. Το δεύτερο είναι να μη βάζεις όρους και περιορισμούς στο νου. Το τρίτο σημείο είναι να μην κρίνεις τις σκέψεις που εμφανίζονται στο νου ότι είναι καλές ή κακές. Η στάση σου να είναι απλώς αδιάφορη. Αυτά τα τρία σημεία είναι απαραίτητα, προκειμένου να καταλάβεις τις διαστροφές του νου.
Έτσι, το τρίτο μου σημείο είναι: Μην αποφασίζεις ότι η σκέψη που εμφανίζεται στο νου σου είναι καλή ή κακή. Μην κατηγορείς και μην επαινείς. Μη λες πως αυτό είναι καλό κι αυτό είναι κακό. Απλώς κάθισε δίπλα στο ποτάμι του νου, σαν να καθόσουν δίπλα στην όχθη ενός ρυακιού και παρατήρησε αδιάφορα τη ροή. Κυλάει νερό, κυλάνε πέτρες, κυλάνε φύλλα, κυλάνε ξύλα κι εσύ παρατηρείς, καθισμένος σιωπηλά στην όχθη.
Αυτά είναι λοιπόν τα τρία σημεία, για τα οποία ήθελα να μιλήσω σήμερα το πρωί. Το πρώτο είναι να έχεις το θάρρος να αντιμετωπίσεις το νου. Το δεύτερο είναι να μη βάζεις όρους και περιορισμούς στο νου. Το τρίτο σημείο είναι να μην κρίνεις τις σκέψεις που εμφανίζονται στο νου ότι είναι καλές ή κακές. Η στάση σου να είναι απλώς αδιάφορη. Αυτά τα τρία σημεία είναι απαραίτητα, προκειμένου να καταλάβεις τις διαστροφές του νου.
Osho:¨Ταξίδι προς τα μέσα¨
